Wystawa przedstawia fenomen czeskich zabawek, których historia sięga początków XX wieku, intensywnie rozwijając się po dziś dzień. Przedmioty prezentowane na wystawie to wyjątkowe przykłady współczesnego wytwórstwa zabawek w Czechach, oddające ich innowacyjność i oryginalność, a także ukazujące wieloletnią tradycję. Zabawki stworzone przez współczesnych projektantów stoją obok ikon przemysłu zabawkarskiego, które stały się częścią czeskiego dziedzictwa kulturowego w ostatnim stuleciu; co więcej – są dalej produkowane. Najstarsza zabawka na wystawie pochodzi z roku 1920, natomiast najnowsze zostały zaprojektowane zaledwie kilka lat temu.

Czeskie zabawki znane są na całym świecie. Na Expo 1958 w Brukseli odniosły bezprecedensowy sukces, kiedy to Czechosłowacja zaprezentowała swoją wystawę o świecie dzieci stworzoną przez artystę Jiříego Trnkę oraz pedagogów i projektantów Viktora Fixla i Václava Kubáta. Zainteresowanie czeskimi zabawkami odrodziło się w 2011 roku przy okazji retrospektywy dzieł Libuše Niklovej "Plastique ludique" w Musée des Arts Décoratifs w Paryżu. W 2012 Museum of Modern Art w Nowym Jorku zorganizowało wystawę "Century of the Child: Growing by Design 1900-2000", na której również znalazły się zabawki zaprojektowane przez wybitnych czeskich twórców.

Celem wystawy jest zaprezentowanie dzieł uznanych, klasycznych producentów zabawek (takich jak Merkur, Fatra czy Detoa), których projekty cieszą się popularnością kolejnych już pokoleń dzieci w Czechach i za granicą. Współcześni młodzi projektanci i ilustratorzy czerpią z tradycji czeskiego wytwórstwa zabawek (głównie drewnianych), jednocześnie dodając im świeżości swoimi nowymi pomysłami i rozwiązaniami. Tworzenie zabawek daje projektantom przestrzeń do niepohamowanego, bezpretensjonalnego rozwoju wyobraźni, umożliwia im wyjście poza granice własnej kreatywności i testowanie swej technologicznej pomysłowości, a jednocześnie pozwala na spojrzenie na projektowanie oczami dziecka. Nadszedł czas, by czeskie firmy w pełni wykorzystały swój potencjał – tak jak stało się to w przypadku Fatry i jej kolekcji zabawek autorstwa współczesnych projektantów. 

Wszystkie eksponaty – czy to reedycje oryginalnych dwudziestowiecznych projektów, czy bardziej nowoczesne przykłady – spotykają się z żywym zainteresowaniem dzieci i dorosłych; ci drudzy cenią je zwłaszcza jako przedmioty kolekcjonerskie. Wystawa ukazuje zabawki jako symbol dzieciństwa, radości i kreatywności, którymi cieszyć mogą się zarówno dzieci, jak i dorośli. Zabawki pobudzają wyobraźnię, rozwijają inteligencję i trenują zdolności sensoryczne i motoryczne od najmłodszych lat. Są małymi cudami świata – i mogą zdziałać cuda.

Kurator wystawy: Tereza Bruthansová
Projekt aranżacji: Anna Kozová i Jerry Koza / Atelier SAD
Projekt graficzny: Zuzana Lednická / Studio Najbrt
Kierownik projektu: Sandra Karacsony
Organizator: Czeskie Centrum (Česká Centra)
Główny partner wystawy: Kazeto
Partner wystawy: Etna  
Tłumaczenie katalogu: Martyna Szczepaniak-Woźnikowska

mini wonders. Czeskie zabawki wczoraj i dziś
27.04-24.05.2019 
Zamek Cieszyn, budynek A 
otwarcie wystawy: 27.04.2019, godz. 16.00